Сvvлийн 20 шахам жилд компьютер, мэдээлэл, телехолбооны технологийн салбарт олсон их амжилт нь цємийн зэвсгээс ч илvv аюултай шинэ зэвсгийг бий болгосон юм.
Энэ бол дэлхийн шинэ vеийн дайн-мэдээллийн дайны тухай єгvvлж буй хэрэг. Энэ дайнд байлдааны ажиллагаа явуулахгvйгээр дайсныг устгаж, улс тєрийн зорилгодоо хvрэх боломжтой. Дайсны эсэргvvцлийг эрс шийдвэртэй няцааж, дайны эхний цаг мєчєєс эхлэн улсын болон цэргийн удирдлагыг алдагдуулж, Зэвсэгт хvчнийг ялагдал хvлээлгэх, улмаар vг дуугvй бууж єгєх байдалд хvргэх боломжтой гэж vзэж байна. Єрнєдийн мэргэжилтнvvд "Мэдээллийн дайныг мэдээллийн тусламжтайгаар цэргийн давуу байдлыг олж авах боломж бvхий зэвсэгт тэмцлийн шинэ арга" гэж vзэж байна.
АНУ-ын мэргэжилтнvvд мэдээллийн дайныг vндсэн 6 хэсгээс бvрдэнэ гэжээ.
-Эсрэг талынхаа улс тєр, цэрэг, эдийн засаг, єв соёлын хvчин чадлыг тагнах, тvvний зvгээс vзvvлэх энэ талын vйл ажиллагаанд саад учруулах,
-Эсрэг талынхаа холбоо, цэргийн удирдлагын мэдээллийн тогтолцоо (систем)-г даран устгах, єєрийн ийм тогтолцоог хамгаалах,
-тvгээмэл мэдээллийн тогтолцоо (систем)-г саадгvй эзэмших, эсрэг талаас тvvнийг : найдвартай хамгаалах,
-байлдааны ажиллагааг мэдээллээр хангах гол хэрэгсэл болсон удирдлагын автоматжуулсан систем (тогтолцоо)-ийг єргєн ашиглах,
-мэдээллийн болон тагнуулын єгєгдлийн хєдєлгєєнт, уян хатан баазтай болох,
-байлдааны талбарын компьютерийн тєхєєрємжлєлийг бий болгож, захирагч, дарга нарыг сурган бэлтгэх, ашиглаж сургах.
-Эсрэг талынхаа холбоо, цэргийн удирдлагын мэдээллийн тогтолцоо (систем)-г даран устгах, єєрийн ийм тогтолцоог хамгаалах,
-тvгээмэл мэдээллийн тогтолцоо (систем)-г саадгvй эзэмших, эсрэг талаас тvvнийг : найдвартай хамгаалах,
-байлдааны ажиллагааг мэдээллээр хангах гол хэрэгсэл болсон удирдлагын автоматжуулсан систем (тогтолцоо)-ийг єргєн ашиглах,
-мэдээллийн болон тагнуулын єгєгдлийн хєдєлгєєнт, уян хатан баазтай болох,
-байлдааны талбарын компьютерийн тєхєєрємжлєлийг бий болгож, захирагч, дарга нарыг сурган бэлтгэх, ашиглаж сургах.
Мэдээллийн зэвсэг гэж юу вэ?
Энэ нь мэдээллийн эх сурвалжийг мушгин гуйвуулах, улмаар устгах, хамгаалалтын систем (тогтолцоо)-д нэвтэрч шаардлагатай мэдээллийг олборлох, хэрэглэгчдэд мэдээллийг хvргэхгvй саад учруулах, техник хэрэгслvvдийн ажиллагааны горимыг алдагдуулах, компьютерийн болон телехолбооны сvлжээг жагсаалаас гаргах зэргээр тєрийн vйл ажиллагаа, нийгмийн мэдээллийн хангамжийг тасалдуулах хэрэгсэл юм. Мэдээллийн зэвсгийг 2 хуваадаг.
Энэ нь мэдээллийн эх сурвалжийг мушгин гуйвуулах, улмаар устгах, хамгаалалтын систем (тогтолцоо)-д нэвтэрч шаардлагатай мэдээллийг олборлох, хэрэглэгчдэд мэдээллийг хvргэхгvй саад учруулах, техник хэрэгслvvдийн ажиллагааны горимыг алдагдуулах, компьютерийн болон телехолбооны сvлжээг жагсаалаас гаргах зэргээр тєрийн vйл ажиллагаа, нийгмийн мэдээллийн хангамжийг тасалдуулах хэрэгсэл юм. Мэдээллийн зэвсгийг 2 хуваадаг.
Мэдээлэл, сэтгэл зvйн зэвсэг
Олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслийн тусламжтайгаар суртал ухуулгын нєлєє vзvvлж, олон тvмнийг хєдєлгєєнд оруулах чадвартай зэвсэг юм. Балкан дахь "Хvйтэн" дайн, "Цєлийн шуурга", "Холбооны хvчин" зэрэг нь олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслийг ашиглан явуулсан энэхvv зэвсгийн тод жишээнvvд мєн. Єнєєдєр ч гэсэн энэ зэвсгийн vр дагавар, хор уршиг олон улс, vндэстэн, орон нутгийн чанартай ёс суртахуун, сэтгэл зvйн дайн, зэвсэгт мєргєлдєєний vєд тод томруун ажиглагдаж байна. Хатан хаан Екатерина II "Дуу чимээ нь vйлчлэлийг нэмэгдvvлдэг" хэмээгээд, туркчуудтай дайтахдаа сvрдvvлгийн дуу авиаг єргєн ашиглахыг Потемкинд зєвлєн бичиж байжээ. Алдарт жанжин Суворов "довтлох, цохилт хийх vедээ єндєр дуугаар хашгирах, бємбєрvvдээ хvчтэйгээр дэлдэх"-ийг цэргvvдцээ тушааж байжээ.
Олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслийн тусламжтайгаар суртал ухуулгын нєлєє vзvvлж, олон тvмнийг хєдєлгєєнд оруулах чадвартай зэвсэг юм. Балкан дахь "Хvйтэн" дайн, "Цєлийн шуурга", "Холбооны хvчин" зэрэг нь олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслийг ашиглан явуулсан энэхvv зэвсгийн тод жишээнvvд мєн. Єнєєдєр ч гэсэн энэ зэвсгийн vр дагавар, хор уршиг олон улс, vндэстэн, орон нутгийн чанартай ёс суртахуун, сэтгэл зvйн дайн, зэвсэгт мєргєлдєєний vєд тод томруун ажиглагдаж байна. Хатан хаан Екатерина II "Дуу чимээ нь vйлчлэлийг нэмэгдvvлдэг" хэмээгээд, туркчуудтай дайтахдаа сvрдvvлгийн дуу авиаг єргєн ашиглахыг Потемкинд зєвлєн бичиж байжээ. Алдарт жанжин Суворов "довтлох, цохилт хийх vедээ єндєр дуугаар хашгирах, бємбєрvvдээ хvчтэйгээр дэлдэх"-ийг цэргvvдцээ тушааж байжээ.
Радиоэлектрон тэмцлийн зэвсэг
Байлдааны талбарт цэргийн удирдлага холбоо, тагнуулын vйл ажиллагаанд хvчтэй нєлєє vзvvлдэг радио эсрэг vйлчлэл, радио саатуулга юм. РЭТ-ийн гол бvрэлдэхvvнд радиоэлектрон тагнуул ордог бєгєєд энэ нь радиоэлектрон хэрэгслийн зориулалт, байрлал, ажлын горим, журам зэргийн талаар мэдээлэл цуглуулдаг. РЭТ-ийн хэрэгслvvд нь бай устгадаггvй ч гэсэн орчин vеийн байлдааны ажиллагааны эхний vед хэрэглэгддэг идэвхтэй хэрэгсэл юм. Єєрєєр хэлбэл, радиоэлектрон даралтын хэрэгсэл нь єндєр цэцтэй зэвегийн байлдааны системvvдийн замыг гаргах, цэвэрлэх vvрэгтэй гэж хэлж болно. Радиоэлектрон даралтын хэрэгслvvдийн vйлчлэл нь РЭТ-ийн нэг чухал бvрэлдэхvvний хувьд цахилгаан соронзон долгион, инфра улаан дохио цацруулах, ойлгох замаар эсрэг талын электрон хэрэгслvvдийн vйл ажиллагаанд саад учруулдаг. Тэдгээр нь саад тавих агаар, газар, тэнгисиин автомат системvvдээр тоноглогдсон байдаг. АНУ-ын "Цєлийн шуурга" ажиллагаа эхлэхээс хэд хоногийн ємнє эхлээд Ирак дахь агаарын довтолгооноос хамгаалах идэвхтэй хэрэгслvvд болон чухал объектууд, удирдлагын байгууламжуудад радиоэлектрон даралтын ажиллагаа явуулсан байна. Энэ бол жинхэнэ "Агаар дахь дайралт" байсан бєгєєд ОХУ-ын ємнєд цэргийн тойргуудад радио чиглэл нь хvрч байсан ажээ.
Байлдааны талбарт цэргийн удирдлага холбоо, тагнуулын vйл ажиллагаанд хvчтэй нєлєє vзvvлдэг радио эсрэг vйлчлэл, радио саатуулга юм. РЭТ-ийн гол бvрэлдэхvvнд радиоэлектрон тагнуул ордог бєгєєд энэ нь радиоэлектрон хэрэгслийн зориулалт, байрлал, ажлын горим, журам зэргийн талаар мэдээлэл цуглуулдаг. РЭТ-ийн хэрэгслvvд нь бай устгадаггvй ч гэсэн орчин vеийн байлдааны ажиллагааны эхний vед хэрэглэгддэг идэвхтэй хэрэгсэл юм. Єєрєєр хэлбэл, радиоэлектрон даралтын хэрэгсэл нь єндєр цэцтэй зэвегийн байлдааны системvvдийн замыг гаргах, цэвэрлэх vvрэгтэй гэж хэлж болно. Радиоэлектрон даралтын хэрэгслvvдийн vйлчлэл нь РЭТ-ийн нэг чухал бvрэлдэхvvний хувьд цахилгаан соронзон долгион, инфра улаан дохио цацруулах, ойлгох замаар эсрэг талын электрон хэрэгслvvдийн vйл ажиллагаанд саад учруулдаг. Тэдгээр нь саад тавих агаар, газар, тэнгисиин автомат системvvдээр тоноглогдсон байдаг. АНУ-ын "Цєлийн шуурга" ажиллагаа эхлэхээс хэд хоногийн ємнє эхлээд Ирак дахь агаарын довтолгооноос хамгаалах идэвхтэй хэрэгслvvд болон чухал объектууд, удирдлагын байгууламжуудад радиоэлектрон даралтын ажиллагаа явуулсан байна. Энэ бол жинхэнэ "Агаар дахь дайралт" байсан бєгєєд ОХУ-ын ємнєд цэргийн тойргуудад радио чиглэл нь хvрч байсан ажээ.
Мэдээллийн vйлчлэлийн тєрєл, хэрэгсэл, объектууд
Мэдээллийн vйлчлэлийн нэг гол тєрєл нь vнэт мэдээлэл алдагдах явдал. Улсын нууцыг алдагдуулах, тагнуул, сонсох хэрэгслийн vйл ажиллагаатай холбоотой асуудлыг энд багтааж болох юм. Мэргэжилтнvvдийн vзэж байгаагаар тагнуулын албадын гол хамтрагчид нь сэтгvvлчид, теле, радио компаний ажилтнууд, сvм хийд, шашны олон нийтийн байгууллагын гишvvд, албатууд, дээд сургуулийн профессор багш нар, оюутнууд, олон нийтийн сангуудын ажилтнууд, цагаачид гэх мэтийн хvмvvс байдаг байна. Мэдээллийн vйлчлэлийн хоёр дахь тєрєл нь vйл ажиллагаандаа сєргєєр нєлєєлєх, алдаатай шийдвэр гаргахад хvргэхvйц тиим сєрєг мэдээллийг нэвтрvvлэхтэй холбоотой асуудлууд юм.
Мэдээллийн vйлчлэлийн нэг гол тєрєл нь vнэт мэдээлэл алдагдах явдал. Улсын нууцыг алдагдуулах, тагнуул, сонсох хэрэгслийн vйл ажиллагаатай холбоотой асуудлыг энд багтааж болох юм. Мэргэжилтнvvдийн vзэж байгаагаар тагнуулын албадын гол хамтрагчид нь сэтгvvлчид, теле, радио компаний ажилтнууд, сvм хийд, шашны олон нийтийн байгууллагын гишvvд, албатууд, дээд сургуулийн профессор багш нар, оюутнууд, олон нийтийн сангуудын ажилтнууд, цагаачид гэх мэтийн хvмvvс байдаг байна. Мэдээллийн vйлчлэлийн хоёр дахь тєрєл нь vйл ажиллагаандаа сєргєєр нєлєєлєх, алдаатай шийдвэр гаргахад хvргэхvйц тиим сєрєг мэдээллийг нэвтрvvлэхтэй холбоотой асуудлууд юм.
Америкийн судлаачид мэдээллийн vйлчлэлийн дараах хэрэгслvvдийг голчлон авч vзэж байна.
1.Холбооны шугам, мэдээлэл дамжуулах сvлжээгээр нэвтрэх, улмаар электрон, телефон станцууд болон удирдлагын системийг жагсаалаас гаргах чадвар бvхий компьютерийн вирусууд,
1.Холбооны шугам, мэдээлэл дамжуулах сvлжээгээр нэвтрэх, улмаар электрон, телефон станцууд болон удирдлагын системийг жагсаалаас гаргах чадвар бvхий компьютерийн вирусууд,
2.Цэргийн болон иргэний дэд бvтцийн мэдээлэл-удирдлагын тєвvvдэд аль хэдийн нэвтрээд дохиогоор, эсвэл тогтоосон тодорхой хугацаанд ажиллаж, мэдээллийг устгах эсвэл агуулгыг єєрчлєн хуурамч болгох, тэрчлэн программчлал техникийн хэрэгслvvдийн ажиллагаа ажуудуулах чадвар бvхий программ хангамжийн тєхєєрємжvvд болох логикийн бємбєгvvд. Ийм логикийн бємбєгийн нэг жишээ нь эсрэг талын мэдээллийн санд ямар ч зєвшєєрєлгvйгээр, нууцаар орох чадвар бvхий "Троянскийн морь" хэмээх программ юм.
3.Теле холбооны сvлжээн дэх мэдээллийн солилцоог устгах (дарах), гажуудал оруулах, тэрчлэн улсын болон цэргийн удирдлагын сувгаар эсрэг талд шаардлагатай (хэрэгцээтэй) мэдээллийг олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслийн тусламжтайгаар дамжуулах, нэвтрvvлэх хэрэгслvvдийг оруулж байна.
Мэдээллийн дайны vед хамгийн их єртємтгий объектуудад бvхий л хугацааны туршид ажиллах чадвараа хадгалах, цаг ямагт ажиллаж байх ёстой тийм объектууд орж байна. Юуны тvрvvнд улсын болон Зэвсэгт хvчний удирдлагын систем (тогтолцоо), агаарын болон пуужингийн довтолгооноос хамгаалах командын байр гэх мэт. Гадаадын мэргэжилтнvvдийн vзэж байгаагаар агаар-сансарын довтолгооныг урьдчилан хянах автоматчилсан системvvд, пуужингийн довтолгооноос хамгаалах комплексуудын удирдлагын систем болон стратегийн зориулалттай бусад системvvдийг дайны талбарт сэргээн босгох боломж vндсэндээ байхгvй. Урьдчилан тєсєєлбєл, тэдгээрийн vйл ажиллагааг нэгэнт зорилготойгоор гэмтээх нь бараг цємийн зэвсгийн хор хєнєєлтэй жишихуйц vр дагавартай юм.
ЗХЖШ-ын Иргэн-цэргийн харилцааны хэлтсийн дарга, хурандаа Ц.Цэвээнсvрэн
No comments:
Post a Comment
Сэтгэгдэл